Ya basta! Yeter la! Bastır Chiapas!

Chiapas... Bugünlerde beş milyona yaklaşan nüfusuyla Meksika'nın güneybatısında yer alan Chiapas eyaleti Guatemala ve Pasifik Okyanusu'yla da komşu. Başkenti Tuxtla Gutiérrez aynı zamanda eyaletin en büyük ve gelişmiş şehri. Antik Maya harabelerinin de yer aldığı Chiapas'ta on iki farklı etnisite yerleşik olarak yaşamakta. Nemli ve tropikal bir iklime sahip olan eyalette tarım en önemli geçim kaynakları arasında yer alıyor. Zapatistalar, günümüzde Chiapas eyaleti içerisinde kendi otonom bölgelerine sahipler.

Eyaletin en önemli futbol kulübü ise Jaguarlar lakaplı Chiapas F.C. Temmuz ayının ortasında başlayan Meksika Açılış Ligi'nde aldıkları üç beraberlikle onuncu sırada yer alıyorlar. Chipas F.C.'nin hikayesinden önce 1994 yılında yaşanan Zapatista İsyanını anlatacağım.

1994 yılındaki isyan öncesinde Neoliberalizme adaptasyon sürecinde Meksika federal hükümeti ile sol gruplar arasında derin görüş ayrılıkları baş gösterdi. Küçük ölçekli yerel kahve üreticileri reformlardan olumsuz yönde etkilendi. Bölgede yer alan zengin kaynaklardan birçok Chiapaslı faydalanamadı. 1990'ların başında eyaletin üçte ikisi kanalizasyon ağından, elektrik enerjisinden; yarısı ise içilebilir sudan mahrumdu. Ayrıca eğitim alanında da büyük problemler mevcuttu. Nüfusun büyük bölümü birinci sınıfta okumayı bırakmak zorunda kalıyordu. Bu sorunlar, San Cristobal ve Lacandon Ormanı bölgelerindeki hakim güç olan ve başlarında Subcomandante Marcos'un yer aldığı küçük bir solcu grup tarafından göz önünde bulundurulmaya başlandı.

1910 yılında gerçekleşen Meksika Devrimi'nin önderi olan Emiliano Zapata'nın takipçileri yani Zapatista hareketi 1 Ocak 1994 tarihinde yürürlüğe giren NAFTA*'nın Zapata Devrimi'nin temel taşı olan ve Meksika Anayasası'nın da 27. maddesinin iptal edilmesi üzerine harekete geçti. Başında Subcomandante Marcos'un yer aldığı Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu(EZLN) Chiapas'taki yedi şehri işgal ederek bu şehirlerdeki yönetimi devraldı. EZLN tüm dünyaya başkaldırı beyannamelerini ilan etti. Daha sonra bir askeri bölgeyi ve bu bölgedeki teçhizatları ele geçiren EZLN güçleri hapishanelerdeki birçok mahkumu da serbest bıraktı. Bir başka deyişle 300 EZLN gerillası Meksika hükümetine başkaldırdı ve başarılı oldu.

Günümüzde, Zapatista hareketi birçok yerli topluluk içerisinde popülerliğini koruyor. 1994 İsyanı yerlilere eyalet yönetiminde daha fazla haklar tanınmasını sağladı. Ancak, bölgenin ekonomik sorunları hala çözülebilmiş değil. Bunun yanında Zapatista hareketi Chiapaslılara birçok ekonomik hak kazanımı da sağladı. Otonom bir yönetime sahip olan Chiapas'ta turizm en önemli gelir kaynaklarından birisi. Zaten doğal güzellikleri de dünyaca meşhur bir bölge. Ayrıca, kahve, mısır, kakao, tütün, şeker, meyve, sebze ve bal üretimi de ihracatta Chiapas halkına büyük bir gelir sağlamakta. Meksika'nın hidroelektrik ihtiyacının %55'ini sağlamasına rağmen Chiapas, Meksika'nın en fakir nüfusa sahip eyaletlerinden birisi konumunda.

Zapatista hareketini ideolojik olarak ele aldığımızda geleneksel Maya pratikleriyle liberteryen sosyalizm, anarşizm ve Marksizm'in bir sentezini görürüz. Demokrasi, eşitlik ve adalet söylemini ön planda tutan EZLN Chiapas halkının da büyük desteğini arkasına almış durumdadır. Zapatistaların "Para todos todo, para nosotros nada"(Kendimiz için hiçbir şey, hepimiz için her şey) sloganı ise EZLN'in söylemini basitçe ortaya koyar.

Chiapas'ın yakın geçmişine, yönetimine, ekonomisine, toplumsal yapısına vs. yaptığımız bu ufak gezintinin ardından futboluna değinme sırası geldi.

Jaguares de Chiapas 27 Temmuz 2002 tarihinde kurulan çok yeni bir kulüp. Maçlarını 31,500 seyirci kapasiteli Estadio Victor Manuel Reyna'da oynayan takımı Sergio Bueno yönetiyor. Jaguarların kaptanlığını Javier Munoz Mustapha yaparken; takımda bazı önemli isimler de yer alıyor. Bu sezon kiralanan on altı futbolcu ağırlıklı olarak Santos Laguna takımından geldi. En önemli transferlerden birisi ise Boca Juniors'tan gelen hücum oyuncusu Lucas Viatri oldu. Açılış Ligi'nde üç maçta üç beraberlik alan Chiapas'ın en golcü ismiyse attığı üç golle Kolombiyalı futbolcu Avilés Hurtado oldu.

F.C. Porto forması giyen ve Avrupa'nın önde gelen birçok kulübünün takibinde olan Jackson Martinez Chiapas F.C. efsaneleri arasında yer alıyor. Portekiz ekibi Martinez'in bonservisi için 2012 yazında Jaguares'e 11 Milyon $ ödeme yaptı. Chiapas F.C. tarihinin en golcü futbolcusu olan Paraguaylı Salvador Cabanas 2003-2006 yılları arasında turuncu-siyahlı formayı giydikten sonra 5 milyon $ karşılığında Meksika'nın köklü kulüplerinden Club América'ya transfer oldu. Jaguarlar için söyleyeceklerim şimdilik bu kadar.

Son söz:

Bastır Chiapas!

*Kuzey Amerika Ülkeleri Serbest Ticaret Anlaşması